🔘 تنورهای فردوسی دوباره گرم می شوند

🔶شیرزاد_دور نیست روزگاری که در مطبخ هر خانه یک تنور بود و کدبانوی خانه هر چند روز یکبار فضای گرم سنتی خانه را سرشار از عطر نان و بوی آتش می کرد.
🔶چانه های خوش فرم نان بر پهنه سینی های کنگره دار مسی با دستان هنرمند بانوان به قرص نان تبدیل می شد.
🔶فکر می کردم این خاطره های قشنگ دیگر تکرار نخواهند شد و مثل هزاران زیبایی و اصالت دیگر فراموش خواهند شد، اما استاد “عباسعلی خزاف”، تنورمال کهنه‌کار فردوسی می‌گوید استقبال مردم از این تنورها بیشتر شده است و در پی آن است که با ترکیب تنور سفالی و تکنولوژی امروزی و توسعه کارگاهش نگذارد این تنور سرشار از سلامتی به خاطر ها بپیوندد.
🔶این استاد تنور مال می‌گوید جذب آب خمیر توسط دیواره های سفالی تنورهای سنتی کیفیت نان را تا حد قابل توجهی افزایش می دهد به حدی که مردم این تنورها را بر تکنولوژی و راحتی ترجیح می‌دهند و امروزه از سراسر ایران برای خرید این تنورها سفارش می رسد و همه نانوایی های سطح شهرستان هم از این تنورها استفاده می‌کنند.
🔶استاد خزاف که از سابقه سیصدساله تنور مالی فردوس حداقل ۲٠۰ سال آن در سه نسل اجداد او بوده است می‌گوید: از وقتی که یادم می آید در کارگاه پدرم کار میکردم در سال ۶۵ خودم استاد کار شدم و تا سال ۷۵ که پدرم فوت کرد با پدرم کار می‌کردم.

🔶استاد خزاف که متولد سال ۱۳۳۹ است می‌گوید از سال ۴۷ تا ۱۵ سال قبل کارگاه در جاده خانکوک بود و ۱۵ سال قبل به این مکان آمدم و چندسالی هست که برادرم هم به ما ملحق شده است.
🔶او در مورد مراحل کار می گوید: خاک رس از کنار کارگاه می آوریم به آن کاه اضافه میکنیم، تقریباً ۲۰ درصد گل کاه است تا بافت آن باعث شود تنورها ترک نخورد، به این ترکیب آب اضافه می کنیم گل تا صبح روز بعد استراحت می کند و روز بعد آنرا با دستگاه ورز می دهیم و دستگاه آن را به صورت نوارهای ۲۰ سانتی در می آورد، با نوار یک دایره که پایین تنور است درست میکنیم، حدود ٢ ساعت می ماند تا کمی سفت شود بعد نوار بعدی را روی آن سوار می کنیم و آن را هم حدود ۲ ساعت میگذاریم تا بتوانیم نوار بعدی را روی آن سوار کنیم که در هر تنور ۴ نوار روی هم سوار می شوند و هر نوار کوچکتر میشود بطوری که پایین تنورها گشاد و سر آن کمی تنگ تر است. بعد از آن همان فوت کوزه گری را روی آن اجرا می‌کنیم و با چوب صیقل می دهیم. بعد از خشک شدن تنور ها را در کوره میچینیم و درب آن را کاملاً میپوشانیم. اول با حرارت کم و بعد حرارت را به مرور بیشتر میکنیم و حدود ۳۰ ساعت طول میکشد تا تنورها پخته شود. بعد از یک روز از خاموش کردن کوره با ایجاد یک سوراخ کوچک و بزرگ کردن تدریجی آن در مدت ۳ تا ۴ روز کوره را باز میکنیم و تنورها آماده می‌شوند.
🔶استاد خزاف می گوید: حرارت تدریجی و خنک کردن تدریجی کوره خیلی مهم است که اگر درست انجام نشود باعث ترک خوردن تنور ها و در ساعات اولیه باعث پودر شدن تنورها می‌شود. این مراحل در محصولات سفالی خیلی اهمیت دارد.
🔶او می‌گوید :قبلا برای ورز دادن گل دو کارگر با پا و لگد کردن گل را آماده می‌کردند و در مرحله بعدی دو کارگر دیگر با دست گل ها را ورز می دادند و به شکل نوار در می آوردند، اما الان با این دستگاه کارها آسان شده است.
🔶استاد از پدرش هم گفت که به او نصیحت کرده بود فکر پول نکن فکر این باش کسی که در تنور نان بپزد در حالی که دمای بالای تنور را تحمل می کند برای تو دعا کند.
می گوید برای مادر و همسرش هم تنور درست کرده است.
🔶استاد خزاف از کوچه داشگری تون هم گفت که ١٨ کارگاه کوزه گری داشت.
🔶از استاد میپرسم شاگردی تربیت کرده ایم که بعد از شما این هنر را که در آذر ۱۴۰۰ در فهرست میراث ناملموس ثبت شده است در آینده ادامه دهد؟

🔶گفت: نه متاسفانه شاگردی ندارم و فرزند پسری هم ندارم که این کار را ادامه دهد.
🔶استاد می‌گوید: کار خوبیست درآمد دارد اگر تسهیلاتی بدهند می خواهم کارگاه را توسعه بدهم و برنامه های زیادی دارم اگر همراهی ای باشد.
🔶رضایت استاد از این شغل را نمی‌دانم باید به قانع بودن استاد نسبت داد و یا رضایت بخش بودن این شغل شریف نادر، امیدوارم مسئولان شهرستان از وجود این استاد گرانقدر استفاده کنند و نگذارند همین یک کارگاه در آینده های فردوس جایی نداشته باشد و با بازنشسته شدن استاد عباسعلی خزاف اثری از تنور مالی در فردوس نماند چرا که ما به ریشه‌هایمان نیاز داریم.
#ما_صدای_رسای_فردوسیم
┄┅═══✼💠✼═══┅┄

تلگرام / ایتا / سروش /روبیکا / بله
@ferdosrasa
Www.ferdosrasa.ir